Gepubliceerd:
15.01.2024
Deze les is geschreven voor collega- lessenschrijvers en -schrijfsters. En andere geïnteresseerden 😁
De les is vooral bedoeld ter informatie en naslag over de regels rond copyright en plagiaat.
Doel van de les
De les
01. Over copyright
©
Over copyright is al veel geschreven. Het is gerespecteerd en geschonden en soms heel lastig om aan te tonen. En als het geschonden wordt, niet eenvoudig om er wat aan te doen.
Je komt een copyright vermelding vaak tegen met een c in een cirkel.
In deze les worden twee voorbeelden onder de loep genomen. Beide zijn gemaakt door Zantara, maar die heeft niet het enige copyright.
Daarnaast uitleg over het gebruik van materialen en content en wat kan en wat niet mag.
Linker afbeelding
De creatie is gemaakt met de volgende elementen. Klik op de elementen om naar de makers te gaan (als die nog actief zijn)
 |  |  |  |  |
| Foto | Narah Masker | Tube | Basisvorm | Tekst |
- De foto van de kamperfoelie komt van een site met copyright vrije foto’s. Iedereen kan die downloaden en naar eigen inzicht gebruiken. De maker wil wel dat je naar hem/haar linkt. Dus hoewel copyright vrij, toch niet klakkeloos gebruiken
- Het masker is van Narah
Het copyright daarvan berust dus bij Narah, maar zij biedt het aan om vrij te gebruiken. Je mag het ook aanbieden bij je eigen PSP les, maar dan vermeld je wel de link naar het masker. - De tube van de kamperfoelie boven de tekst is ook een copyright vrije foto met een transparante achtergrond. Ook hier weer een vermelding naar de maker, ook al is het copyright vrij.
- De basisvorm is van Christine (CEA). Zij is niet meer actief, dus een link is dan niet mogelijk. Toch vermeld je de origele maker.
- Het font behoort aan de maker daarvan
- De tekst op de achtergrond is overgenomen van de website van Fleurop
- De creatie is door Zantara bedacht en gemaakt en daarom behoort dat copyright bij Zantara.
Zoals je merkt, komen er heel wat elementen met hun eigen copyright kijken bij deze simpele creatie.
Rechter afbeelding
 |  |
| Banner linkt naar de originele les | AI gegenereerde afbeelding |
De rechter afbeelding is een uitwerking van een les die door een andere lessenschrijfster is bedacht.
- De originele uitwerking mag hier niet getoond worden. Vandaar de banner. Het copyright en dus de uitwerking van de les behoort namelijk toe aan de bedenker: in dit geval Nocturne.
- De veel gekleurde afbeelding van de kat is door Zantara met een AI afbeeldingsgenerator gemaakt. Met de tekst opdracht “Cat on a hot tin roof” is deze afbeelding gegenereerd. Het copyright is van niemand. Bij een andere generator kunnen dezelfde woorden een heel ander resultaat geven.
- De afbeelding van de kat kan daarom vrij worden gedownload, aangepast en aangeboden. Iemand die deze afbeelding gebruikt hoeft geen naam- of linkvermelding te geven.
- De uiteindelijke uitwerking van de les van Nocturne is anders dan het origineel. Toch behoort het copyright van de uitwerking niet tot Zantara. Dat blijft bij Nocturne. Om die reden wordt het steeds gebruikelijker om de link naar de originele les duidelijk in de uitwerking te zetten. Dit kan als watermerk of als zichtbare tekst.
Je ziet dat er nog al wat copyright zaken komen kijken bij het maken van een simpele creatie.
Gouden regel als schrijver van PSP lessen:
Weet je de originele maker van een materiaal niet (meer) of is die niet meer actief?
Vermeld of de naam van de maker zonder link (zoals ik Christine vermeld voor de basisvorm) of zet:
De maker van dit materiaal is niet bekend. The original artist is unknown. |
02.
Bescherming tegen kopiëren van jouw content
Op PSP websites bestaat al lang een script waarmee je een rechter muisknop en selecteren kunt blokkeren.
Wie een betaalde WordPress site, kan een plugin downloaden die hetzelfde doet. Zoek naar “copyright protection” en je ziet meerdere mogelijkheden.
Het is schijnveiligheid.
Je kunt inderdaad content niet meer via de rechter muisknop kopiëren. Je kunt een tekst niet meer selecteren en zo kopiëren.
Maar wie een beetje kennis van websites heeft, kan op een andere manier makkelijk inhoud van een website kopiëren en gebruiken.
Voor duidelijke redenen ga ik daar niet verder op in.
Je kunt je afbeeldingen het beste beschermen met een watermerk dat niet makkelijk is te verwijderen.
 |  |  |
| Makkelijk te verwijderen | Niet zo makkelijk te verwijderen | Moeilijk te verwijderen |
Tegenhouden van het kopiëren van tekst is eigenlijk onmogelijk. Daarvoor zijn er teveel mogelijkheden om teksten te kopiëren.
Je ziet dan ook veel sites die gebruik maken van tekst van anderen. Teksten van Wikipedia of andere websites over hetzelfde onderwerp. Zoek maar eens een medisch onderwerp en je komt op verschillende sites met precies dezelfde tekst.
Bij PSP lessensites is het ook wat ingewikkelder.
We gebruiken allemaal dezelfde PSP termen zoals: Lagen > Nieuwe rasterlaag etc. Daar zit ook geen copyright op.
In dat geval gaat het meer om het kopiëren van een hele les en uitwerking. En dat is bijna niet te stoppen.
Ooit kon je jouw lessen laten registreren bij TWI, bijvoorbeeld. Een geweldig initiatief, maar uiteindelijk konden die ook niet veel doen als jouw les gekopieerd en toegeëigend was. Het is lastig te bewijzen wie de les eerder schreef en dus wie van wie gekopieerd heeft.
Geen copyright
Als jij het materiaal van jouw les niet zelf gemaakt hebt, heb je toestemming nodig van de originele maker of artiest om het in een les te mogen delen.
Afbeeldingen van de verlichte Eiffeltoren, mag je niet delen. Daar berust, volgens de Franse wet, nog copyright op tot 2055.
Je mag dus wel een foto maken van de Eiffeltoren bij nacht, maar die niet op social media of als lesmateriaal delen. Dat kan op fikse boetes komen te staan, als je toevallig ontdekt wordt.
Foto’s die je op social media tegenkomt, mag je ook niet zomaar aanbieden als lesmateriaal.
Wat kun je doen om jouw originele werk te beschermen?
Dat komt vooral neer op fatsoen.
Een tube is bijna niet te beschermen tegen kopiëren voor eigen gebruik.
Biedt je een tube/masker/achtergrond aan met een aparte watermerk laag, dan is die makkelijk te verwijderen. Zet je jouw watermerk in een hoekje, dan is dat ook makkelijk te verwijderen. Een watermerk dwars door een tube, zal weinig gebruikt worden.
